علت دندان قروچه (براکسیسم) کودکان در خواب + روش درمان

قفل‌کردن و ساییدن دندان، واکنش‌های غیرارادی رایجی به عصبانیت، ترس یا استرس هستند. در برخی از کودکان، این واکنش حتی درصورتی‌که به یک عامل استرس‌زا مستقیم پاسخ ندهند، در طول روز به‌طور مکرر بروز می‌یابد. این ساییدن غیرارادی دندان، به‌عنوان براکسیسم شناخته می‌شود. براکسیسم، می‌تواند در هنگام بیداری یا خواب اتفاق بیفتد؛ اما، احتمال این‌که فرد از دندان‌قروچه‌کردن خود در خواب مطلع باشد، بسیار کمتر است. دندان قروچه کودکان در خواب، می‌تواند خطرات جدی برای سلامت دندان و فک به‌وجود آورد.

دندان قروچه کودکان در خواب چیست؟

براکسیسم خواب (دندان قروچه در خواب)، ساییدن دندان‌هایی است که در هنگام خواب اتفاق می‌افتد و با حرکت ماهیچه‌های جونده (مسئول جویدن) مشخص می‌شود. براکسیسم خواب و بیداری، علی‌رغم شباهت در عمل ساییدن، شرایط کاملا مجزایی درنظرگرفته می‌شوند. در این میان، دندان قروچه بیداری شایع‌تر است.

تشخیص براکسیسم خواب اغلب دشوار است، چرا که کودک در خواب متوجه ساییدن دندان‌های خود نمی‌شود. ازآن‌جایی‌که فرد خوابیده، میزان فشار هنگام گازگرفتن را حس نمی‌کند، ممکن است با نیروی بیشتری دندان‌ها را روی‌هم فشار دهد و سایشی معادل با ۲۵۰ پوند نیرو به‌وجود آورد.

علت دندان قروچه کودکان در خواب شب

دندان قروچه در کودکان و نوپایان، به‌احتمال زیاد به دلیل ترکیبی از عوامل روان‌شناختی، سابقه خانوادگی و محرک‌های محیطی رخ می‌دهد. این عارضه، در خانواده‌ها شیوع دارد؛ اگرچه هنوز مشخص نیست که آیا این به دلیل ژنتیک یا عوامل دیگری مانند تربیت مشابه است. همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که احتمال ابتلای پسران به دندان قروچه بیشتر است؛ بااین‌حال، برای تایید این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.

کودکانی که مستعد ابتلا به دندان قروچه هستند، ممکن است تحت تاثیر یک یا چند عامل دیگر مانند استرس یا دود سیگار قرار بگیرند. طبق تحقیقات انجام شده توسط بهترین دبستان دخترانه منطقه 6، علت دندان قروچه کودکان در خواب شب، عبارت‌اند از:

استرس

به نظر می‌رسد که استرس ارتباط نزدیکی با دندان قروچه در خواب دارد. اگرچه، برای تعیین این‌که آیا استرس باعث دندان قروچه می‌شود یا خیر، تحقیقات بیشتری لازم است. برای کودکان دبستانی، دندان قروچه ممکن است راهی برای مقابله با استرس ناشی از تکالیف، کارهای خانه و گرفتن نمرات خوب باشد. محققان، سطوح بالاتری از استرس و همچنین هورمون‌های مرتبط با آن را در افراد مبتلا به دندان قروچه خواب پیدا کرده‌اند.

سن

کودکان ۷ تا ۱۰ساله، به‌احتمال زیاد دچار دندان قروچه در خواب می‌شوند. دندان قروچه، ممکن است در کودکانی که در حال ازدست‌دادن دندان‌های شیری و رویش دندان‌های دائمی خود هستند، ظاهر شود یا مجددا عود کند. همچنین، تحقیقات نشان‌دهنده این است که کودکان می‌توانند به‌صورت ناخودآگاه استرس و تنش روزانه خود را با دندان قروچه در شب کاهش دهند.

اضطراب

برخی شواهد، نشان‌دهنده ارتباط بین سطح اضطراب و دندان قروچه در خواب کودکان است. به نظر می‌رسد کودکانی که به‌طور طبیعی بی‌قرار و بیشتر نگران عملکرد خوب در مدرسه هستند، بیشتر در معرض ابتلا به دندان قروچه قرار دارند.

محققان، خاطرنشان می‌کنند که ممکن است علائم با گذشت زمان و رشد کودکان تغییر کند، به همین دلیل ممکن است ارتباط در نگاه اول آشکار نباشد. کودکان با اضطراب جدایی شدید، در دوره ابتدایی بیشتر در معرض دندان قروچه در خواب قرار می‌گیرند.

اختلالات خواب و سلامت روان

علاوه‌بر استرس و اضطراب، به‌نظر می‌رسد که شرایط خاص دیگری مانند میگرن یا اختلال نقص توجه علت دندان قروچه کودکان در خواب شب باشد. بااین‌حال، مشخص نیست که دندان قروچه ناشی از اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی یا داروهایی است که به‌طور معمول برای کنترل علائم ADHD استفاده می‌شود یا خیر.

اختلالات رشدی عصبی و اختلال طیف اوتیسم، می توانند خطر ابتلا به دندان قروچه در خواب و بیداری را در کودکان افزایش دهند. همچنین، دندان قروچه ممکن است با اختلالات خواب، از جمله خرخر و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب همراه باشد. بااین‌حال، به‌سختی می‌توان گفت که آیا این موارد علت یا اثر دندان قروچه در شب هستند.

مشکلات دندانی

کودکان دارای نامنظمی دندانی و افرادی که از بریس یا سایر ارتودنسی‌های ثابت استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به دندان قروچه هستند. بااین‌حال، طبق گفته آکادمی آمریکایی طب خواب، شواهد کافی برای شناسایی مشکلات دندانی به‌عنوان علت دندان قروچه وجود ندارد. همچنین، دندان قروچه در افرادی که عمدتا از طریق دهان نفس می‌کشند، بیشتر دیده می‌شود.

قرارگیری در معرض دود سیگار

دود سیگار، عامل دیگری برای خطر ابتلا به دندان قروچه در کودکی به‌شمار می‌رود. تحقیقات، نشان می‌دهد که قرارگیری در معرض آن، خطر ابتلا به دندان قروچه در کودکان را افزایش می‌دهد.

بهترین روش درمان دندان قروچه کودکان در خواب

در حال حاضر، درمانی قطعی برای ازبین‌بردن کامل دندان قروچه در خواب وجود ندارد. اما، چندین روش می‌توانند دفعات آن را کاهش دهند و آسیب به دندان‌ها و فک را محدود کنند. بهترین درمان برای دندان قروچه کودکان در خواب، بر اساس شرایط هر فرد متفاوت است و همواره باید تحت‌نظر پزشک یا دندانپزشک انجام شود. پزشک یا دندانپزشک، مزایا و معایب هر روش درمانی را باتوجه‌به وضعیت خاص بیمار توضیح خواهد داد.

کاهش استرس

اقدام برای کاهش و مدیریت استرس، ممکن است به‌طور طبیعی باعث کاهش دندان قروچه شود. کاهش قرارگرفتن در معرض موقعیت‌های استرس‌زا ایده‌آل بوده اما، بدیهی است که حذف کامل استرس غیرممکن خواهد بود. در نتیجه، بسیاری از رویکردها بر مقابله با واکنش‌های منفی به استرس برای کاهش تاثیر آن تمرکز دارند.

فنون بازآرایی افکار منفی، جزء اصلی درمان شناختی رفتاری برای بی‌خوابی (CBT-I) به‌شمار می‌رود. CBT-I، نوعی گفتاردرمانی برای بهبود خواب است که می‌تواند به اضطراب و استرس نیز بپردازد. بهبود بهداشت خواب و به‌کارگیری تکنیک‌های آرامش، می‌توانند در به خواب‌رفتن آسان‌تر فرد نیز فواید داشته باشند.

داروها

داروها، باعث کاهش دندان قروچه خواب در برخی از افراد می‌شوند. اکثر این داروها، با تغییر مواد شیمیایی مغز برای کاهش فعالیت عضلات درگیر در دندان قروچه عمل می‌کنند. تزریق بوتاکس روش دیگری برای محدودکردن حرکت عضلات است و در موارد شدیدتر، دندان قروچه خواب اثربخشی خود را نشان داده است.

داروها، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که آن‌ها را برای برخی از بیماران نامناسب یا استفاده طولانی‌مدت را دشوار کند. قبل از مصرف هرگونه دارو برای دندان قروچه خواب، صحبت با پزشک برای درک بهتر مزایا و عوارض جانبی احتمالی آن ضروری است.

محافظ دهان

انواع مختلفی از محافظ‌های دهان و دهان‌گیرها که گاهی به آن‌ها محافظ شبانه نیز گفته می‌شود، برای کاهش آسیب به دندان‌ها و دهان ناشی از دندان قروچه در خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اسپیلت‌های دندانی، می‌توانند روی دندان‌ها را بپوشانند تا در برابر اثرات مخرب ساییدن دندان‌ها محافظت ایجاد کنند. اسپلیت‌ها، اغلب توسط دندانپزشک برای فک بیمار به‌صورت اختصاصی طراحی می‌شوند؛ اما، همچنین بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند. آن‌ها، ممکن است فقط بخشی از دندان‌ها را بپوشانند یا ناحیه وسیع‌تری مانند کل ردیف‌های بالایی یا پایینی دندان‌ها را پوشش دهند.

انواع دیگری از اسپلیت‌ها و محافظ‌های دهان، از جمله وسایل پیش‌برنده مندیبل (MADs)، برای ثابت نگه‌داشتن دهان و فک در موقعیت خاصی به‌کار می‌روند و از قفل‌شدن و ساییدن دندان‌ها جلوگیری می‌کنند. MADها، با جلو نگه‌داشتن فک پایین، به‌طور معمول برای کاهش خر و پف مزمن استفاده می‌شوند.

کاهش علائم

اجتناب از آدامس و غذاهای سفت، می‌تواند حرکات دردناک فک را کاهش دهد. کمپرس گرم یا کیسه یخ که روی فک قرار داده شود، ممکن است به‌طور موقت به تسکین درد بینجامد.

تمرینات صورت، به برخی افراد برای کاهش درد فک یا گردن کمک می‌کند. تمرینات آرامش صورت و ماساژ سروگردن، ممکن است باعث کاهش بیشتر تنش عضلانی شود. این احتمال وجود دارد که پزشک یا دندانپزشک، با پیشنهاد تمریناتی خاص، فرد را به یک فیزیوتراپیست یا ماساژ درمانگر باتجربه ارجاع دهد.

جمع‌بندی

دندان قروچه کودکان در خواب، مسئله‌ای پیچیده با عوامل احتمالی متعدد است. درحالی‌که به نظر می‌رسد استرس و اضطراب عوامل تاثیرگذار قابل‌توجهی هستند؛ شرایط دیگری مانند اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، میگرن و نامرتب بودن دندان‌ها نیز، ممکن است در بروز این اختلال موثر باشند. برای درک کامل روابط علت و معلولی بین این عوامل و دندان قروچه، به تحقیقات بیشتری نیاز است. اگر نگران دندان قروچه فرزند خود هستید، مشورت با یک متخصص بهداشت و درمان می‌تواند به تعیین علت زمینه‌ای و بررسی گزینه‌های درمانی کمک کند.

سوالات متداول

۱. علائم دندان قروچه چیست؟

به صداهای ساییدن دندان که از دهان کودکتان در هنگام خواب می‌آید، گوش دهید. به دنبال علائمی مانند ساییدگی دندان، درد فک یا سردرد در صبح باشید.

۲. چه عواملی باعث دندان قروچه در کودکان می‌شود؟

استرس و اضطراب، محرک‌های رایجی هستند. ممکن است شرایط پزشکی خاصی مانند اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، میگرن یا آپنه خواب با آن مرتبط باشند.

۳. آیا دندان قروچه برای سلامتی فرزند من مضر است؟

ساییدن ملایم دندان، معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، دندان قروچه شدید می‌تواند منجر به آسیب دندان، درد فک و سردرد شود.